Als je over de E314, Weg naar Zutendaal of Weg naar As Maasmechelen binnenrijdt, rol je bergaf de Maasvallei in. In die afdaling gebeurt er ondergronds iets magisch.
Onder het ‘Kempisch plateau’ stroomt op tal van plaatsen water. Het gaat om regen- en grondwater dat in As, Zutendaal en Genk wordt opgevangen en door de bodem richting de Maasvallei vloeit.
Dat water komt in Maasmechelen op tal van plaatsen ‘boven de grond’. Prachtige bronnen. De Kikbeekvallei met haar bronnen is zo’n ongeziene Maaslandse parel waar het water ‘boven’ komt en beekjes, moerassen en heide elkaar aflossen.
Nu in de winter is het er adembenemend zéker met de lage felle zon erbij. Richting Rekem ligt ook de Vallei van de Ziepbeek die zeker zo mooi is.
Al dat bronwater stroomt sinds vele eeuwen non stop naar beneden richting de Kikvijver, Aspermansvijver en zo in de vele beken die door Opgrimbie, Mechelen, Kotem, Boorsem en Rekem stromen.
Allemaal water dat uit de ‘berg’ glijdt en uiteindelijk uitmondt in de Maas. Zeer helder en zuiver water dat eigenlijk pas vervuild wordt als het in de Maas terecht komt.
Het is goed om te weten dat door juist beheer en opstuwing van het water de omgeving na zandwinning enigszins hersteld is.
Als je op een kaart van het gebied kijkt van voor de zilverzand onttrekking, moet het gebied veel mooier zijn geweest:
Waar nu de plas ligt, stroomde het beekje hemelsbreed bijna een kilometer door vochtige heide en ook de bron lag in de hei. Een heidebeek is een zeldzaam type beek en een heidebeek waarvan de bron ook nog in de hei ligt is extreem zeldzaam, dat was al zo toen de locatie werd aangewezen als zandgroeve!
Eigenlijk had de zandgroeve niet op een slechtere plaats aangelegd kunnen worden, er was sprake van vernietiging van een heel zeldzaam biotoop, het was gewetenloze ‘ecocide’!
De iets zuidelijker gelegen Ziepbeek is een andere heidebeek waar gelukkig geen zandgroeve is gekomen, toch kan het verdrogende effect van grootschalige zandwinning, ook van de nieuwere groeven, (nu nabij de Mechelse Heide), niet goed zijn voor het niveau van het grondwater van de Kempen welk zuidelijker welk de bronnen van de Ziepbeek, de Heiwijkbeek en Asbeek moet voeden.
In de loop van decennia dat ik dat gebied bezocht, heb ik het er droger zien worden en dat was al voordat we de recente reeksen zeer droge zomers meemaakten, eeuwig zonde want heidebeekjes komen alleen voor in landen rondom de Noordzee voor op plekken waar heidevelden met voldoende kwel gespaard zijn gebleven voor ontginning, bosbouw, zandwinning of verdroging.
Kees Hendriks.,
Mooi artikel met prachtige foto’s weer. Onder aan de voet van de helling, thv. het voormalige speedway parcours werd jaren geleden een plek van prehistorische vuursteenbewerking gevonden en onderzocht. Het rapport is online te vinden.
Ben er ooit met een gids gaan wandelen. De Vrieselbeek was echter de beeb waar we vaak met de blote voeten in het water gingen zitten om te zien we het langste vol hield.