Hoe zat dat weer met de geschiedenis van Stokkem? Iets met een burcht, stadsrechten, en dat allemaal aan de oude Maas? Ik leg het u graag uit!
De allersterkste burcht die ‘Limburg‘ ooit had, lag volgens historici in Stokkem. In 1036 – bijna 1.000 jaar geleden – stond strategisch aan de Maas een burcht opgesteld, om er een belangrijke grens te bewaken. Niet de Belgische grens, maar de grens van het graafschap Loon, een gebied vergelijkbaar met het huidige Limburg.
Het dorpje Stockheim bestond natuurlijk al veel langer dan de burcht, maar die groeide steeds groter uit en het dorpje werd opgeslokt in het groter versterkt geheel.
(Lees verder onder de schets)
Dat ging zo:
Stokkem lag dus in het graafschap Loon en in 1244 gaf graaf Arnold IV stadsrechten aan Stokkem. Datzelfde jaar kreeg ook Maaseik zijn stadsrechten. En wie stadsrechten verwierf, kreeg het recht om zichzelf te besturen én om stadswallen te bouwen.
Het dorpje Stokkem werd plots omringd met 1,5 kilometer aan stadswal. Dat hadden ze zelfs in Rekem nog niet gezien.
(Lees verder onder de schets)
Rond de omwalde stad groef men een brede gracht die werd gevoed met het water van de Maas die toen vlak langs de burcht stroomde. De burcht lag wat hoger op een heuvel. Op sommige plaatsen was de gracht 6 meter breed en ter hoogte van de stadspoorten liep er een brugje over.
Elke stadspoort had een wachttoren, en die torens bleken ondergronds met elkaar verbonden. Wilde je ‘s avonds de stad in of uit, moest je je aanmelden aan de toren. Volle middeleeuwen, zoals we het enkel uit de films kennen.
Hollanders
De burcht werd geregeld aangevallen en ingenomen door Spanjaarden, Fransen of Hollanders. Maar in 1702 waren het opnieuw Hollandse troepen die de burcht bombardeerden, en dit keer definitief. De ‘sterkste burcht’ bleek dan toch verwoestbaar.
Sindsdien bleef enkel een ruïne over. In de jaren die volgden, werd de burcht ontmanteld en materiaal zoals mergel, hout of arduin hergebruikt in de woningen van de stad. Na de Franse revolutie in 1789 viel heel het maatschappelijk systeem in elkaar en verdwenen de middeleeuwse gebruiken.
(Lees verder onder de tekening)
De stadsmuren werden in 1824 grotendeels gesloopt en de grachten tegen 1845 allemaal gedempt. Aan ‘Langs De Graaf’ zie je nog enkele honderden meters aan talud, een verhoogde aarden wal zoals ze er ooit liep.
Dilsen-Stokkem is vandaag nog steeds een stad, dankzij die verkregen rechten uit 1244.
