Een koppeltje dat een oud huis koopt, jarenlang renoveert en tegelijk aan kinderen begint. Herkenbare chaos? Het was exact zo hoe Charles Vilain XIIII en zijn vrouw Pauline aan hun leven in Leut begonnen. Tussen 1824 en 2024 ligt niet héél veel verschil hoor.
Tijdens de eerste tien jaar aan de Dreef in Leut tussen 1822 en 1832, was het kasteel continu in verbouwing. Niet enkel om decoratieve redenen. Het ging echt om noodzakelijke constructiewerken.
Het dak van één van de kasteeltorens lekte ernstig en werd volledig vernieuwd in fases. Man en vrouw woonden zelfs een tijd in één van de bijgebouwen (tegenover de huidige zomerbar) uit noodzaak.
En er was jarenlang géén chauffage waardoor de familie er in de winter niet kon wonen. Ja, chauffage bestond toen al in die topkringen.
“Als de verwarming geplaatst was, hadden we de winter hier kunnen doorbrengen“, lees ik in een brief uit oktober 1830 geschreven in Leut. Het werd de laatste koude winter voor het gezin.
(Lees verder onder de foto)
In diezelfde brief schreef Charles over de lang durende renovatiewerken die door wogen: “De schilders dienen enkel nog de laatste laag aan te brengen en het marmeren is voor volgend jaar. Daarna komen nog de behangers en dan een grote oef!! Dan zal ik met dit gebouw voor de rest van mijn leven klaar zijn.” Klare taal!
In een eerdere brief uit augustus 1829 gaf Charles al aan dat de combinatie zwaar was. Hij beschrijft dat zijn vrouw Pauline hoogzwanger is van hun derde kind Marguerite én een deel van het personeel uit is gevallen door ziekte.
Hij vertelt dat hun oudste dochter Zoé – dan een kleuter van 5 – natuurlijk ook om aandacht vraagt. Alles komt dus, ocharme toch, op zijn schouders terecht. “Voeg daar Amedée bij, én de bouwwerken hier, en mijn hoofd staat bijna op springen”, schreef hij. Amedée was zijn jongere broertje van 14 die met vakantie is in Leut.
(Lees verder onder de foto)
Wie dacht dat het kasteel zomaar een ‘buitenverblijfje’ was, heeft het dus mis. Het gezin Vilain XIIII deelde er liefde én leed, maar ze maakten er ook plezier. In een brief uit januari 1837 had Charles het over twee geplande opvoeringen aan het kasteel.
Letterlijk te lezen: “Volgende zondag hebben we een grote opvoering van twee nieuwe komedies. En met mooie zelfgemaakte kostuums van de afgedragen kleren van Pauline, van de tijd toen ze nog naar bals ging. Zijde, velours, pluimen en zelfs diamanten.”
Wie allemaal naar die opvoeringen kwam kijken, is niet duidelijk, maar we gaan er van uit dat het voor de eigen kring was, en niet voor jan en alleman.
(Lees verder onder de foto)
Eender hoe arm of rijk iemand is, op sommige vlakken is de wet voor iedereen gelijk. Zo verloor Charles zijn vrouw Pauline in 1842 onverwacht, en bleef hij achter met zes dochters, dat terwijl hij veel in Brussel zat als parlementslid of in Maastricht. De zusjes Vilain XIIII zijn dan tussen de 4 en 18 jaar.
We lezen in een brief van de zus Zoé hoe ze haar verdriet probeert te verwerken vanuit haar kamer in Leut.
“Ik hoop dat papa morgenavond terug is van Maastricht, want ik verzeker je dat het hier zonder hem niet prettig is. Ik moet toegeven dat wanneer mijn zussen gaan slapen zijn, ik meer zin heb om te wenen. Men moet zich echter bijeenpakken en de anderen niet droevig maken, want anders zou het kasteel als een graftombe zijn. Ons leven is al zo veranderd.”
(Lees verder onder de foto)
De brief is van mei 1843, een jaar na de dood van hun moeder.
Het gezin Vilain XIIII reisde veel, en verbleef geregeld in Brussel, Spa, Parijs, Gent, Bazel en Maastricht. Maar Leut was voor vader, moeder en dochters zéker thuiskomen.
Dochter Marguerite huwde zelfs jaren later met haar man in Leut, de oudste dochter Zoé woonde nog verschillende jaren met haar man Ferdinand de Marches in het kasteel waar hun eerste zoontje stierf als baby van acht maanden. Het kindje ligt begraven in Leut.
En dochter Louise woonde nog tot begin 1890 op oudere leeftijd helemaal alleen in het kasteel.
Ik deel slechts enkele elementen, maar genoeg zaken die aantonen waarom het kasteel, waarom Leut écht wel de thuisbasis was de familie Vilain XIIII.
Koop hier de boeken van Ooit aan de Maas waar ook steeds verhalen over Vilain XIIII in staan.
verkopen jullie ook antieke schilderijen