Eén van de grootste roofovervallen ooit aan de Maas werd gepleegd door – wie anders – de Bokkenrijders. De feiten gebeurden aan hoeve Daniëlsweert bij Elen. De hoeve is vandaag verdwenen, maar ik vertel u graag het verhaal van die gewelddadige septembernacht in 1793.
Als je in één rechte lijn van Heppeneert naar Stokkem zou wandelen, doorkruis je de Nederlandse dorpen Grevenbicht en Papenhoven. Die dorpjes liggen mooi in een kom van de Maas pal tegenover Elen en Rotem. Dat hele gebied was ooit een soort eiland gelegen tussen meerdere Maasarmen. Men noemde dat Ridderweert, of Daniëlsweert.
(Lees verder onder de foto)
De omgeving rond Daniëlsweert telde meerdere grote hoeves die toebehoorden aan de Duitse Orde, gelinkt aan Alden Biesen. De rijkdom van zulke hoeves trok helaas ook mensen aan met minder goed bedoelingen: Bokkenrijders.
We zitten in 1793 en eigenlijk is het Bokkenrijdertijdperk dan bijna uitgezongen na zeker een halve eeuw terreur in het Maasland. (Over wie of wat die Bokkenrijders nu exact waren, hebben we het een andere keer.)
Zéker is dat de roversbende in de nacht van 9 op 10 september 1793 hoeve Daniëlsweert van de familie Lambrechts wilde plunderen. Uit het boek van Bokkenrijderskenner J.J. Melchior uit 1915 lezen we meer details.
De overval
De bokkenrijders spraken die nacht af in de buurt van de gekende Damiaanhoeve in Elen, zo schrijft Melchior. Daar verzamelden ze, bespraken ze het plan nog eens en staken ze de Maas over in een zelfgemaakt veerbootje. Volgens getuigen droegen ze lange zwarte jassen hangend tot op de schoenen.
(Lees verder onder de foto)
Het was rond 1 uur ’s nachts dat ze in complete duisternis en in volledige stilte vanuit het riet richting de boerderij slopen. De bronnen en getuigenissen zijn uiteenlopend, maar er is sprake van 40 tot mogelijk 70 bokkenrijders. Meer dan 15 rovers hielden buiten de wacht en minstens 25 anderen drongen de hoeve binnen, en forceerden de deuren of poorten met beitels.
De familie Lambrechts, hun knechten en meid werden met koorden vastgebonden op hun bed, en sommigen ook mishandeld. Eén van hen kreeg nog eens bloem in het gezicht gegooid. De totale roof duurde van 1 uur tot 4 uur ‘s morgens.
(Lees verder onder de foto)
De buit was enorm: geld, veel kledij, lakens, zilver, een zakhorloge, schoengespen, zilveren servies, sierraden, en zelfs pistolen. Dat werd later op markten verkocht, onder meer in Sittard.
Klopjacht
De overval op Daniëlsweert maakte een diepe indruk op de verre omgeving en was mede de oorzaak van een ware klopjacht om schuldigen op te sporen. Meer dan 100 mensen werden in totaal verhoord en gefolterd. Verdachten uit Ophoven, Neeroeteren, Stokkem, Heppeneert, Maaseik, Elen maar ook uit Grevenbicht en Sittard.
(Lees verder onder de foto)
Een vijftigtal mensen uit eerder genoemde dorpen werd uiteindelijk veroordeeld, de meesten tot de dood door ophanging aan Siemkensheuvel in Maaseik waar de galg stond. Wie van hen effectief schuldig was, blijft tot op vandaag een raadsel. Velen werden gefolterd tot ze een ‘bekentenis’ aflegden.
Anderzijds blijft de klopjacht op Bokkenrijders één van de grootste schandalen qua justitie, omdat er zovelen stierven zonder eerlijk proces of concreet bewijs.
De Damiaanhoeve – waar de Bokkenrijders hadden afgesproken – bestaat nog steeds vlak onder Heppeneert. De laatste resten van hoeve Daniëlsweert werden in de Tweede Wereldoorlog vernietigd. Vandaag zijn er van de hoeve alleen nog fundamenten aanwezig onder het maaiveld.
Beste, als je geïnteresseerd bent in de plaatselijke geschiedenis dan moet je ook de autoriteit op dat gebied aan het woord laten. Raymond Driessen publiceerde al 12 boeken over de plaatselijke geschiedenis en een 300tal artikelen in heemkundige tijdschriften.
Ook over Daniëlsweert.
Laat maar weten naar waar het artikel over Daniëlsweert kan gestuurd worden.
Andre Verheyen
Voorzitter GHK Elen