Het is misschien het laatste waaraan je denkt als je op weg bent naar een terrasje voor een koffie en een stuk vlaai, maar langs de Zuid-Willemsvaart treedt je letterlijk in de voetsporen van soldaten uit de Tweede Wereldoorlog.
Kijk eens naar de foto: In Boorsem wordt een kolonne Duitse krijgsgevangenen afgevoerd richting Uikhoven. Twee gekwetste soldaten, ondersteund door hun makkers, hinken de groep nog achterna. Een Amerikaanse soldaat houdt hen nauwlettend in het oog, achteraan links kijken twee dorpelingen nieuwsgierig toe. Dit beeld werd allicht rond 17 september 1944 genomen en is iconisch voor de bevrijding van de regio. Maar wat ging er aan dit tafereel vooraf?
Dramatische zomer
Op 6 juni ‘44 zetten ca. 160.000 Amerikaanse, Britse en Canadese soldaten vanuit Normandië de aanval in op de strijdkrachten van nazi-Duitsland. ‘Operation Overlord’, beter gekend als ‘D-Day’, is één van de keerpunten tijdens de oorlog. Nog geen drie maanden later zijn Parijs en Brussel bevrijd. Alle neuzen staan nu nog maar in één richting: Duitsland.
Eiland
Op 14 september trekken Amerikaanse troepen van de 2nd Armored Division ‘Hell on Wheels’ en het 99th Infantry Battalion Maasmechelen binnen. De Duitsers proberen het landschap in hun voordeel te gebruiken, plooien terug achter de Zuid-Willemsvaart en blazen de bruggen op. Op dit ‘eiland’ tussen kanaal en Maas wanen ze zich veilig, maar ze raken al snel ingesloten.
Offensief
In Nederland trekken Amerikaanse soldaten vanuit Maastricht al richting Elsloo en Stein. Aan Belgische zijde slagen ze erin om vanuit Smeermaas en Neerharen naar Eisden-Dorp op te rukken. Op het ‘eiland’ wordt de bevrijding van Maasmechelen definitief beslist. De gevechten tussen 16 en 18 september eisen het leven van zeker elf Amerikanen en minstens 35 Duitsers.
Tienersoldaten
De strijd is kort en bitter. Toch geeft het merendeel van de Duitse verdedigers zich over. Geallieerde bronnen spreken over maar liefst 400 tot 900 krijgsgevangenen. Amerikaanse soldaten zijn stomverbaasd, wanneer ze zien dat velen van hen nog maar net 18 zijn. Het zijn rekruten van een opleidingseenheid voor de Duitse luchtmacht. Ze zullen nooit een vliegtuig te zien krijgen.
Zonder gevechtservaring en slecht bewapend verschijnen jonge knapen als deze vanaf 1944 steeds meer op het strijdtoneel. Het Duitse leger zoekt wanhopig naar versterkingen om de gaten in fragiele frontlinies te dichten. Tegen de geallieerde oorlogsmachine, die het Duitse leger in mensen en materieel overklast, zijn ook deze tienersoldaten simpelweg niet opgewassen.
Tachtig hoor, de moeite waard om dit allemaal te lezen, dikke dikke proficiat.
Tot nu hebben al jullie foto’s me heel erg geïnteresseerd . Mijn echtgenoot heeft jaren aan de Maaskant gewoond Kotem, Boorsem enz. Nog een dikke proficiat!
Dag Mark, de foto heeft specifiek betrekking op Boorsem. Ik gebruik hier ‘Maasmechelen’ in de huidige context als verzamelwoord voor de verschillende dorpen. De bevrijding verliep echter in twee delen. Eerst werd de westzijde van de Z-Willemsvaart bevrijd, gaande van Eisden-Dorp en Mechelen tot Opgrimbie op 14 – 15 september. Daarna was de strook land op het ‘eiland’ aan de beurt, tussen 16 – 18 september. Die laatste bevrijdingsroute ging vanuit Smeermaas/ Neerharen via Uikhoven-Boorsem-Kotem richting Vucht en Eisden-Dorp. Gezien de geallieerden verder naar het Noorden oprukten, passeerden ze uiteraard ook Leut, Meeswijk en trokken ze door richting Dilsen-Stokkem en Maaseik. Hopelijk geeft dit je duidelijkheid. Groeten, Karsten
Mooi… verhaal maar ik heb een vraagje: welke dorpen van Maasmechelen bedoel je in 1944? Reden: in 1944 bestond Maasmechelen niet. (Maasmechelen bestaat sinds 1977) Heb je het over Boorsem? Even later spreek je wel over Neerharen, Eisden-Dorp… (deelgemeenten) en dan loopt het mij wat door elkaar? Of bedoel je Leut?